TIỂU SỬ PHONG TRÀO NÔNG DÂN TÂY SƠN (1771-1802)

Tây Sơn vừa là tên phong trào nông dân vĩ đại thế kỉ XVIII vừa là tên một triều đại oanh liệt trong lịch sử dân tộc.

Phong trào nông dân Tây Sơn bùng nổ vào năm 1771 ở ấp Tây Sơn (Bình Định) do ba anh em Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ và Nguyễn Lữ lãnh đạo. Từ một cuộc khởi nghĩa nông dân mang tính chất địa phương, đến giữa năm 1774 nghĩa quân đã kiểm soát một vùng đất rộng lớn từ Bắc Quảng Nam đến Nam Bình Thuận. Đến năm 1777 anh em Tây Sơn đã bắt và giết được chúa Nguyễn, chỉ còn Nguyễn Ánh chạy thoát. Sự kiện này đánh dấu chế độ thống trị của họ Nguyễn ở Đàng Trong bị đánh đổ. Tháng 01/1785, Nguyễn Huệ được lệnh tiến quân vào Gia Định và đã đánh tan 5 vạn quân Xiêm tại Rạch Gầm - Xoài Mút (Tiền Giang) khiến cho chúng về sau mỗi lần nghe nhắc đến từ Tây Sơn thì trong lòng “sợ quân Tây Sơn như cọp”.

Từ năm 1786 đến năm 1788 nghĩa quân Tây Sơn đã ba lần tiến quân ra Bắc lần lượt đánh đổ tập đoàn phong kiến Trịnh-Lê.

Cuối năm 1788, nhà Thanh đem 29 vạn quân kéo sang xâm lược nước ta. Nhận được tin cấp báo, ngày 22/12/1788, Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu là Quang Trung và thần tốc tiến quân ra Bắc. Chọn thời điểm là Tết Nguyên Đán - Năm Kỉ Dậu (1789), Quang Trung cùng các binh sĩ đã đánh bại quân Thanh xâm lược với chiến thắng Ngọc Hồi-Đống Đa.

Như vậy, trong 17 năm liên tục chiến đấu, phong trào nông dân Tây Sơn đã lật đổ các tập đoàn phong kiến cát cứ Nguyễn-Trịnh-Lê, xóa bỏ ranh giới chia cắt đất nước, đặt nền tảng cho sự thống nhất quốc gia. Đồng thời còn đánh tan các cuộc xâm lược Xiêm, Thanh bảo vệ nền độc lập và lãnh thổ của Tổ quốc. Với những đóng góp lớn lao đó phong trào Tây Sơn xứng đáng là cuộc khởi nghĩa nông dân vĩ đại nhất trong lịch sử dân tộc.

Phong trào Tây Sơn gắn liền với tên tuổi của người anh hùng Nguyễn Huệ. Ông không chỉ là một vị chỉ huy với tài thao lược quân sự kiệt xuất thể hiện qua các trận đánh lớn như Rạch Gầm-Xoài Mút, Ngọc Hồi-Đống Đa mà còn là một vị vua có tầm nhìn chiến lược trong xây dựng đất nước. Ông được nhân dân yêu mến gọi là “Anh hùng áo vải”.

Sự nghiệp của phong trào Tây Sơn và những đóng góp to lớn đối với dân tộc, cũng như tên tuổi của người anh hùng Quang Trung-Nguyễn Huệ sẽ  sống mãi trong lịch sử vinh quang của đất nước và kí ức bất diệt của nhân dân ta.

“Hào khí Tây Sơn tỏa núi sông

Anh hùng áo vải phất cờ hồng

Cứu dân giữ nước yên bờ cõi

Sự nghiệp muôn năm tạc chữ đồng”.

(Trường Chinh)